Bazı insanlar, aynı konuda farklı kişilere farklı yüzler gösterebiliyor. Şahsi menfaatleri için ya da sadece kendilerine “ne kadar iyi biri” denilsin diye böyle davrananlar var. Oysa insan neyse o olmalı. Bazen insanlar, olduğu gibi davranmak yerine başkalarının gözünde daha farklı bir izlenim bırakmayı tercih ediyor. Bu, sadece karşısındaki insanı aldatmak değil, aynı zamanda kendine olan saygısını da zedelemek demektir.
Yeni tanıştığınız birini düşünün. İlk etapta ne kadar anlayışlı, samimi, sıcak olduğunu fark edersiniz. Hatta bazen, “Bu kişiyle iyi ki tanışmışım” dersiniz. Ama zaman geçer. Tanışıklık ilerledikçe aynı kişinin, daha önce hoşgörüyle karşıladığı şeyler yüzünden sizi eleştirdiğini, hatta gerginlik çıkardığını görürsünüz. Bu noktada bir gerçekle yüzleşirsiniz: Başlangıçtaki o samimiyet maskeden ibaretti.
Mevlâna’nın bir sözü vardır:
“Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.”
Bu söz, aslında iki yüzlülüğün tam karşısında duran bir insanlık dersi. Kendini olduğu gibi göstermek, hem insanın öz saygısını artırır hem de çevresindekilerin güvenini kazanmasını sağlar. Ama insanlar, maskeler takarak çevrelerini etkilemeye çalıştıklarında, o maskeler düştüğünde geriye hiçbir şey kalmaz.
Bir ilişkide gerçeklik ve samimiyet her şeydir. Kimse, uzun vadede karşısındakinin rol yapmasını ya da sahte davranmasını kabul edemez. İnsan, arkadaşlıkta, dostlukta, hatta evlilikte bile neyse o olmalı. Kendini gerçek haliyle tanıtan kişi, karşısındaki insana “Beni böyle kabul et” demiş olur. Böylece ileride ne bir hayal kırıklığı olur ne de bir güven kaybı.
Etrafınıza bir bakın. Kaç kişi, menfaati bittiğinde yüzünü çeviriyor? Kaç kişi, sırf takdir edilmek için maskeler takıyor? Eminim siz de birçoğunu fark etmişsinizdir. Bu yüzden, insanın kendine şunu sorması lazım: Gerçekten olduğum gibi mi görünüyorum, yoksa sırf insanlar beni sevsin diye başka biri mi oluyorum? Eğer cevap, “Evet, bazen başkalarının gözüne hoş görünmek için değişiyorum” ise, durup düşünmek gerekir.
Bir insan, özünü kaybetmeden de değerli olabilir. İlk adım, dürüst bir şekilde kendi davranışlarını değerlendirmektir. Etrafınızdaki insanlar sizi olduğunuz gibi mi seviyor, yoksa gösterdiğiniz yüzü mü? Eğer bir maske taşıdığınızı fark ediyorsanız, onu yavaşça çıkarın ve gerçekten kim olduğunuzu keşfetmeye başlayın. Samimiyet, önce kendine dürüst olmakla başlar. Çünkü sizi siz yapan, başkalarının düşüncesi değil, sizin öz değerlerinizdir.
“Kıyamet günü Allah katında insanların en kötülerinin şunlara bir yüzle, bunlara diğer bir yüzle gelen ikiyüzlüler olduğunu görürsün!” [Hadis]